U nastavku sledi prevod interesantnih delova iz teksta “Bežična tehnologija 5G: Uticaj milimetarskih talasa na zdravlje”, autora dr Joel Moskovitz, Direktora Centra za zdravlje porodice i zajednice Univerziteta javnog zdravlja Kalifornije, Berkeley. Tekst je objavljen 2019. godine. U prvom delu teksta interesantno je saznati kakva je po ovom pitanju situacija u SAD, odnosno Kaliforniji, ali najzanimljivije jeste njegova analiza uticaja tzv. milimetarskih talasa 5G mreže na ljude i okruženje. Unapred se izvinjavamo ukoliko je bilo gde u tekstu došlo do nenamernih grešaka u prevodu. Originalni tekst se može naći na sledećem linku:
Rezime:
Preporuke, odnosno smernice o zaštiti od nejonizujućeg zračenja u SAD i u Evropi se fokusiraju na termalnu zaštiti od kratkotrajnog izlaganja milimatarskim zračenjima visokog intenziteta.
Međutim, smernice nisu dizajnirane da nas zaštite od netermalnih rizika koji se mogu pojaviti kod dugotrajnog ili dugoročnog izlaganja radiofrekventnom zračenju, odnosno kombinaciji već postojećeg i novog milimetarskog zračenja, pa bilo ono i niskog intenziteta.
Recenzirano istraživanje pokazuje da kratkotrajna izloženost milimetarskom talasu niskog intenziteta ne utiče samo na ljudske ćelije, već može da rezultira rastom bakterija štetnih za ljude i otpornih na antibiotike.
Budući da je malo istraživanja provedeno na zdravstvene posledice od dugotrajne izloženosti milimetarskom zračenju, široko postavljanje bežične infrastrukture 5G ili pete generacije predstavlja ogroman eksperiment koji može imati štetne posledice po zdravlje stanovništva.
Tekst ide ovako:
Pojava telekomunikacione tehnologije pete generacije 5G u poslednje vreme je često u vestima pošto industrija bežične tehnologije podstiče kontroverzne zakone na državnom i saveznom nivou kako bi ubrzala primenu ove tehnologije. Novi Zakoni bi blokirali prava lokalnih uprava i njihovih građana da kontrolišu postavljanje baznih stanica „na pravi način“.
U slučaju 5G mreže antene se mogu postavljati na stubove javnog osvetljenja i distribucije na svakih 10-20 kuća u urbanim područjima.
Prema stručnjacima iz ove industriji, čak 50.000 novih baznih stanica će biti potrebno samo u Kaliforniji, a 800.000 ili više novih lokacija za stanice širom zemlje.
Iako su se mnogi glavni gradovi i lokalne novine usprotivili ovom trendu, potencijalni rizici za zdravlje zbog širenja novih baznih stanica se ignorišu.
Ove nove bazne stanice će izložiti populaciju novim izvorima radiofrekvencijskog zračenja, uključujući milimetarske talase. Karakteristike milimetarskih talasa (MMW) koje koristi 5G mreža su različite od frekvencija „niskog opsega“ (tj. mikrotalasnog područja) koje trenutno koriste mobilna, odnosno bežična industrija.
Milimetarski talasi mogu prenositi velike količine podataka na kratke udaljenosti. Prenosi se mogu usmeriti u uske snopove i mogu prenositi podatke velikim brzinama (npr. do 10 milijardi bita u sekundi), sa kratkim kašnjenjima između prenosa.
Signale blokiraju zgrade, a lišće može apsorbovati većinu njihove energije. Takođe, talasi se mogu reflektovati od metalnih površina. Iako antene mogu biti velike samo nekoliko milimetara, antenski sistem može se sastojati od desetina ili čak stotina antenskih elemenata.
Šta nam istraživanje govori o biološkim i zdravstvenim efektima milimetarskih talasa?
Milimetrski talasi (MMW) uglavnom se apsorbuju unutar 1 do 2 milimetra ispod površine ljudske kože i u površinskim slojevima rožnjače.
Dakle, koža ili zone gotovo površine tkiva su primarna meta zračenja. Pošto koža sadrži kapilare i nervne završetke, biofekti milimetarskog zračenja mogu se prenositi molekularnim mehanizmima preko kože ili preko nervnog sistema.
Termički efekti javljaju se kada je gustina snage talasa veća od 5–10 mV / cm2. Takvi milimetarski talasi visokog intenziteta deluju na ljudsku kožu i rožnjaču na način koji zavisi od doze – počevši od osećaja toplote praćen bolom i fizičkim oštećenjima pri većim izlaganjem. Povišenje temperature može uticati na rast, morfologiju i metabolizam ćelija, indukovati proizvodnju slobodnih radikala i oštetiti DNK. Maksimalna dozvoljena izloženost koju FCC (Federalna komisija za komunikacione tehnologije SAD) dozvoljava za širu populaciju je 1,0 mV / cm2 u proseku tokom 30 minuta za frekvencije od 1,5 GHz do 100 GHz. Ova smernica je usvojena 1996. godine kako bi zaštitila ljude od akutnog izlaganja termalnim nivoima radiofrekventnog zračenja.
Međutim, smernice nisu dizajnirane da nas zaštite od netermalnih rizika koji se mogu pojaviti kod dugotrajnog ili dugoročnog izlaganja radiofrekventnom zračenju. Stoga će zdravstvene posledice izloženosti 5G biti ograničene na netermičke efekte nastale produženim izlaganjem milimetarskim talasima u kombinaciji sa izlaganjem nisko i srednjopojasnom radiofrekventnom zračenju.
Nažalost, nekoliko studija je ispitalo produženu izloženost milimatarskim talasima niskog intenziteta, a nijedno istraživanje za koje znam nije usredsređeno na izlaganje milimetarskim talasima u kombinaciji sa drugim radiofrekventnim zračenjem.
Iako su biološki efekti milimetarskog zračenja niskog intenziteta proučavani decenijama, posebno u Istočnoj Evropi, rezultati studija su često nedosledni jer su efekti povezani sa mnogim faktorima, uključujući učestalost, modulaciju, gustinu snage i trajanje izlaganja, kao i vrstu tkiva ili ćelija koje se istražuju. Rezultati se razlikuju u različitim studijama – pokazano je da milimetarski talasi indukuju ili inhibiraju ćelijsku smrt i pojačavaju ili suzbijaju ćelijsku proliferaciju.
Neke studije su otkrile da zračenje inhibira napredovanje ćelijskog ciklusa, a neke studije su prijavile da nema bioloških efekata (Le Drean et al., 2013) Pregledom istraživanja iz 2010. godine utvrđeno je da „Veliki broj ćelijskih studija ukazuje da milimetarski talasi mogu da promene strukturna i funkcionalna svojstva membrana.” Izloženost milimetarskim talasima može uticati na membranu plazme.
Ugradnjom infrastrukture za bežičnu komunikaciju pete generacije (5G), veliki deo nacije biće prvi put izložen milimetarskim talasima kontinuirano. Zbog FCC smernica, ove izloženosti će verovatno biti niskog intenziteta.
Čini se da molekuli vode takođe igraju ulogu u ovim efektima.
Kožni nervni završeci su verovatna meta milimetarskih talasa i moguće polazište brojnih bioloških efekata. Milimetarski talasi mogu aktivirati imuni sistem stimulacijom perifernog neuronskog sistema (Ramundo-Orlando, 2010). 1998. godine, pet naučnika zaposlenih u američkim istraživačkim institutima za vojsku i vazduhoplovne snage objavilo je seminarni pregled istraživanja o milimetarskim talasima.
Oni su izvestili:
„Povećana osetljivost, pa čak i preosetljivost pojedinih uzoraka na milimetarske talase, mogu biti stvarni. U zavisnosti od karakteristika izloženosti, posebno talasne dužine, 30 do 80% zdravih ispitanika opažalo je milimetarsko zračenje niskog intenziteta (Lebedeva, 1993, 1995).
Neke kliničke studije su izvestile o preosetljivosti na milimetarske talase, koja je bila ili nije bila ograničena na određenu talasnu dužinu (Golovacheva, 1995). ” „Važno je napomenuti da, čak i uz mnoštvo prijavljenih bioefekata, nijedna studija nije pružila dokaze da zračenje milimetarskih talasa niskog intenziteta predstavlja opasnost za zdravlje ljudi. Zapravo, nijedna od pregledanih studija sa milimetarskim talasima niskog intenziteta nije ni sprovela procenu zdravstvenih rizika, mada se, s obzirom na brojne bioefekte i rastuću upotrebu milimetarskih tehnologija, ovaj istraživački cilj čini vrlo razumnim. Takvi efekti milimetarskih talasa kao promene brzine rasta ćelije i osetljivosti na UV svetlost, promene otpornosti na biohemijske i antibiotske patogene bakterije, kao i mnoge druge, potencijalno su važni za bezbednosne standarde, ali čak je prijavljeno da lokalna i kratkotrajna izloženost daju znatne efekte . Takođe treba shvatiti da biološki efekti dugotrajnog ili hroničnog izlaganja milimetarskim talasima celog tela ili većeg dela tela nikada nisu istraženi. Sigurnosna ograničenja za ove vrste izloženosti zasnivaju se isključivo na predviđanjima taloženja energije i zagrevanja usled milimetarskog zračenja, ali s obzirom na nedavne studije ovaj pristup nije nužno adekvatan. ” (Pakhomov et al., 1998)
Milimetarsko zračenje takodje utiče i na mikrobe.
Godine 2016. objavljen je pregled istraživanja o uticaju milimetarskih talasa na bakterije (Soghomonian et al., 2016). Autori su rezimirali svoja otkrića na sledeći način: „… bakterije i druge ćelije mogu međusobno komunicirati pomoću elektromagnetnog polja pod-ekstremno visokog frekvencijskog opsega.
Ovi milimetarski talasi uticali su na Escherichia coli i mnoge druge bakterije, uglavnom smanjujući njihov rast i menjajući svojstva i aktivnost.
Ovi efekti su bili netermalni i zavisili su od različitih faktora.
Značajne ćelijske mete za uticaj milimetarskog zračenja mogu biti voda, ćelijska plazma membrana i genom… Posledice interakcije milimetarskog zračenja sa bakterijama su promene u njihovoj osetljivosti na različite biološki aktivne hemikalije, uključujući antibiotike…. Ovi efekti su od značaja za razumevanje promena metaboličkih šablona i kao i ulogu bakterija u okruženju; oni mogu dovesti do rezistencije bakterija na antibiotike.
„Promena osetljivosti bakterija na antibiotike zračenjem milimetarskim talasima može biti važna za razumevanje otpornosti bakterija u neposrednom okruženju. U tom pogledu, zanimljivo je da su bakterije koje bi preživele u blizini baznih telekomunikacionih stanica, kao što su Bacillus i Clostridium spp. postajale otporne na više lekova (Adebaio i dr. 2014). “ (Soghomonian et al., 2016)
Da rezimiramo ponovo: Preporuke, odnosno smernice o zaštiti od nejonizujućeg zračenja u SAD i u Evropi se fokusiraju na termalnu zaštiti od kratkotrajnog izlaganja milimatarskim zračenjima visokog intenziteta. Međutim, smernice nisu dizajnirane da nas zaštite od netermalnih rizika koji se mogu pojaviti kod dugotrajnog ili dugoročnog izlaganja radiofrekventnom zračenju, odnosno kombinaciji već postojećeg i novog milimetarskog zračenja, pa bilo ono i niskog intenziteta. Recenzirano istraživanje pokazuje da kratkotrajna izloženost milimetarskom talasu niskog intenziteta ne utiče samo na ljudske ćelije, već može da rezultira rastom bakterija štetnih za ljude i otpornih na antibiotike. Budući da je malo istraživanja provedeno na zdravstvene posledice od dugotrajne izloženosti milimetarskom zračenju, široko postavljanje bežične infrastrukture 5G ili pete generacije predstavlja ogroman eksperiment koji može imati štetne posledice po zdravlje stanovništva.
Rusko istraživanje milimetarskog zračenja iz 1977. godine
Ruski naučnici sproveli su deo ranih istraživanja o efektima izloženosti milimetarskom zračenju. Centralna obaveštajna agencija SAD-a prikupila je i prevela objavljeno istraživanje, ali je skinula oznaku tajnosti sa istog tek decenijama kasnije. 1977, N.P. Zaliubovskaia je objavila studiju “Biološki efekti milimetarskih talasa” u časopisu “Vracheboine Delo” na ruskom jeziku. CIA je taj dokument deklasifikovala 2012. godine. Studija je proučavala efekte izlaganja miševa milimetarskom zračenju (37-60 GHz; 1 milivat po kvadratnom centimetru) tokom 15 minuta dnevno tokom 60 dana. Rezultati životinja upoređeni su sa uzorkom ljudi koji rade s generatorima milimetarskih talasa. Evo kratkog sažetka rada:
https://drive.google.com/file/d/1mX1fSrTzvWIxJBOC0Q8POLD0XhBQSpDv/view
---------------------------------------------------------------------
Извор: http://www.mikroenergetika.rs/2020/03/28/187/